Eerlijk gezegd had ik nog nooit van zo’n rond ding gehoord, laat staan het in mijn handen gehad: een planisfeer. Een draaibare sterrenkaart, speciaal gemaakt voor Dark Sky Park De Boschplaat, door Rob Walrecht, die, als je hem op de juiste tijd en datum instelt, laat zien welke sterren en sterrenbeelden je op dat moment kunt waarnemen.
Assistent boswachter Feline Zwaan noemde het tijdens een Dark Sky excursie ‘leuk en leerzaam speelgoed’, dus kocht ik er eentje bij de Natuurschuur. En geef haar gelijk! Met een planisfeer op pad in de duisternis is veel leuker dan turen naar een app op een beeldscherm. En waar kan dat beter dan bij het eerste internationale Dark Sky Park van Nederland: De Boschplaat?
Bovenop het Jan Thijssenduin zijn het schijnsel van de Brandaris, de vuurtorens van Ameland, Vlieland en Harlingen, en de lichtjes langs de Friese kust goed te onderscheiden. Bij helder weer is ook de scheepvaart op de Noordzee – de Europese Transportroute (ET) – duidelijk waarneembaar.
Ik tuur naar boven, op zoek naar de Grote Beer: – de steelpan – de enige die ik zonder hulp kan vinden. Vanuit de twee laatste sterren, de Merak en Dubhe, maak ik een denkbeeldige lijn naar het Noorden en herken dan de Poolster. Overigens schijnt die minder fel dan je zou verwachten. De planisfeer laat zien dat de Poolster de laatste ster is van de Kleine Beer. En ja hoor, ik vind hem! Vanuit die vondst zoek ik verder naar de sterrenbeelden de Draak en de Zwaan. Warempel, het lukt! Een gevoel van euforie overvalt me, alsof ik het licht heb gezien. Het doet denken aan een sudoku, los je een reeks op dan helpt die je weer om de volgende te ontcijferen. Het is machtig om zo ineens van alles te ontdekken aan de sterrenhemel, die er altijd al was maar waarin ik niets kon aanwijzen én benoemen. Zonder planisfeer was dat nooit gelukt, en voorlopig blijf ik die zeker nodig hebben. Zelfs Cassiopeia, die op de kop staat, is te herkennen en schittert aan de hemel.
Wanneer het een heldere nacht is, en ik aan de beurt ben om de hond uit te laten, dan gaat de planisfeer mee, want kennis van de sterrenhemel vergt oefening en volharding.
Het schijnt in deze tijd van het jaar ook een goed moment te zijn om, met een beetje geluk, het Noorderlicht waar te nemen. Een extra reden om ’s avonds nog een strandwandeling te maken. Het is alleen, net als met sterren staren, een kwestie van doen.
Geschreven door Eilandmeisje
Dit artikel is eerder verschenen op de website van Staatsbosbeheer
